شاخص توده بدنی یا بی‌ام‌آی (به انگلیسی: body mass index، مخفف BMI) سنجشی آماری برای مقایسه وزن و قد یک فرد است. در واقع این سنجش میزان چاقی را اندازه‌گیری نمی‌کند بلکه ابزاری مناسب است تا سلامت وزن فرد با توجه به قدش تخمین زده شود. این شاخص در بین سال‌های ۱۸۳۰ تا ۱۸۵۰ توسط آدولف کوتله دانشمند بلژیکی ابداع شد. نحوه محاسبه آن بسیار ساده است و در بسیاری جاها برای مشخص کردن بیش‌وزنی و کم‌وزنی استفاده می‌شود. شاخص توده بدنی از طریق تقسیم وزن فرد به کیلوگرم بر توان دوم (x²) قدش به متر بدست می‌آید .
شاخص توده بدنی یک ابزار اندازه گیری است که نشان می‌دهد قد و وزن شما تا چه حد با هم تناسب دارند و آیا دچار کمبود یا اضافه وزن هستید یا خیر؟ برای به دست آوردن نتایج دانستن فاکتورهایی همچون سن، وزن، قد و جنسیت شما اهمیت دارد. شاخص توده بدنی عبارت است از تقسیم وزن (کیلوگرم) بر قد (متر) به توان ۲. این شاخص تنها نشان دهنده سطح چربی بدن بوده و قادر به تشخیص میزان سلامت یا چاقی فرد نمی‌باشد. البته این روش قطعی نیست و معایبی نیز دارد. مثلا به استخوان بندی و میزان عضله‌های فرد در این روش اهمیتی داده نمی‌شود، در حالی که همانطور که می دانیم ممکن است یک کیلوگرم عضله و یک کیلوگرم چربی وزن یکسانی داشته باشند، اما حجم عضله کمتر و چگالی آن بیش از چربی است.
BMI چه چیزهایی را به ما نشان نمی‌دهد؟
شاخص توده بدنی تنها یک معیار ساده و سطحی است و فقط وضعیت وزنی ما را نشان می‌دهد. و با اینکه میزان چربی بدن ما را نیز به صورت حدودی مشخص می‌کند اما نحوه توزیع چربی‌ها را عنوان نمی‌کند و همچنین تمایزی بین چربی و عضله قائل نیست.
برای مثال اگر ورزشکاری که به صورت حرفه‌ای ورزش می‌کند و بافت عضلانی قابل توجه (به همراه مقدار بسیار جزئی چربی داشته باشد) و شاخص توده بدنی این ورزشکار ۳۰ باشد، مطابق فرمول BMI باید ورزشکار چاق باشد. این درحالی است که ورزشکاران عضله بیشتری دارند و چاق نیستند.
خطرات بالا بودن BMI یا شاخص توده بدنی:
با توجه به اینکه اضافه‌وزن مشکلاتی مانند ناراحتی‌های قلب و عروق، دیابت و … را برای افراد به همراه دارد و کاهش وزن خطراتی چون سوءتغذیه، کم‌خونی و پوکی استخوان مهم است که BMI یا شاخص توده بدنی خود را در وضعیت مناسبی قرار دهیم. خطرات بالا بودن BMI چنان هولناک است که به‌راستی باید برای کاهش آن به فکر استفاده از راهکارهای در اسرع وقت بود .
شاخص توده بدنی BMI