به گزارش روزنامه گاردین، دهه هفتاد در قرن بیستم میلادی یک دوره مشوش دررابطه با مصرف دخانیات بود. مسلما مردم این سطح از آگاهی را داشتند که سیگار کشیدن برای سلامتی آنها مضر است و اسنادی مبنی بر وجود رابطه میان سرطان ریه و مصرف دخانیات از نیمه دوم دهه پنجاه وجود داشت. اما با وجود برنامه‌های آموزشی و مالیات بالا در کنار محدودیت فروش دخانیات به افراد نابالغ، این هشدارها به طور کامل در فضای جامعه نفوذ نکرده بود. دلیل این اتفاق فضای حاکم بر جامعه بود که ایده مصرف دخانیات را تایید می‌کرد. در آن دوران، مجله‌ها، بیلبوردها و وقایع ورزشی همه مصرف سیگار را تبلیغ می‌کردند.
سوال اینجاست که آیا واقعا مصرف چیزی که در میان اکثریت جامعه عادی شده بود، به میزان هولناکی مضر بود؟ پیش از آن دوران، پزشکان نیز مخالف مصرف دخانیات نبودند بنابراین کارخانجات تولیدکننده محصولات دخانی، حتی تصور نمی‌کردند بر روی پاکت محصولات خود از عبارت «می‌تواند کشنده باشد» استفاده کنند. در مورد تنقلات و فست فودها نیز همین رویه وجود دارد. در دهه‌های هشتاد و نود قرن بیستم میلادی، تبلیغات وسوسه‌کننده فست فودها در هر جا دیده می‌شد.
در دهه هفتاد، پذیرش مضرات کشنده دخانیات برای شرکت‌های تولیدکننده راحت نبود. این شرکت‌ها واکنش تدافعی گرفته و با ایده سالم‌تر کردن سیگارها سعی در حفظ بازار خود داشتند. اما آنها به غلط مدعی بودند که ضررهای کشنده استعمال سیگار را رفع کرده‌اند. شرکت‌های تولید دخانیات فیلترهای جدیدی را روی سیگارها گذاشته و تعداد زیادی از این نوع محصول را در بازار عرضه کردند. آنها مدعی بودند این فیلترهای جدید جلوی ورود دود مضر سیگار به داخل ریه را می‌گیرند. این شرکت‌ها ضمن ارائه فیلترهای جدید با شعار سیگار با تار پایین، یا همان قطران پایین، تلاش کردند به خریدران القا کنند که با خرید این نوع سیگار در واقع انتخاب سالمی دارند. تار یا قطران سیگار در اثر سوختن سیگار به صورت ذرات معلق در هوا آزاد می‌شود که استنشاق آن به راحتی وارد ریه شده و به آن آسیب می‌زند.
یکی از تبلیغات منحرف کننده در دهه هفتاد میلادی این جمله بود "من درست سیگار می‌کشم." تبلیغ مشهوری همراه تصویر یک دختر جوان ورزشکار در زمین تنیس منتشر شده بود که تبلیغ می‌کرد سیگار کم نیکوتین با تار پایین می‌کشد.
اکنون در سال 2024 میلادی، ما در همان موقعیت قرار گرفته‌ایم اما این بار در مورد استفاده از تنقلات و غذاهای فست فودی و « غذاهای فوق فرآوری شده» چنین چیزی را تجربه می‌کنیم اما آگاهی از این مساله، موضوع جدیدی نیست. سالیان متمادی درباره این نوع مواد غذایی صحبت کرده‌ایم و درباره مصرف نمک، شکر، و چربی زیاد هشدار داده‌ایم. انواع مواد غذایی ترد و چیپسی، به اضافه انواع شکلات‌ها، بستنی، نوشیدنی‌های گازدار، همبرگرها، و غلات فرآوری شده در این دسته از مواد غذایی جای می‌گیرند.
غذاهای فرآوری شده نیز، مانند سیگار، با انواع سرطان‌ها مرتبط هستند. دو مطالعه گسترده در سال گذشته میلادی در روزنامه انگلیسی تایمز منتشر شد که ثابت می‌کند «غذاهای فوق فرآوری شده» منجر به بیماری‌های قلبی و سکته می‌شوند. نیازی به گفتن نیست که این نوع از مواد غذایی موجب چاقی بیش از حد شده که تنها طی یک سال در انگلیس منجر به سی هزار مرگ شدند. در همین کشور، در میان هر پنج کودک، یک نفر در پایان تحصیلات دوره ابتدایی دچار چاقی مفرط می‌شود و سطح چاقی در حال افزایش است.
امروزه تغذیه ناسالم در تمام جهان بیش از تنباکو به دلیلی برای مرگ تبدیل شده است. با وجود تمامی این هشدارها، همه ما روزانه با خیل عظیم تبلیغات فست فودها و تنقلات در تلویزیون‌ها و بنرها روبرو هستیم. این تبلیغات با به تصویر کشیدن افراط در خورد و خوراک به صورت یک گناه لذت‌بخش به تصویر کشیده می‌شوند و غالبا احساس گناه نامطلوبی در افراد ایجاد نمی‌کنند. در نتیجه، ذهن ما تحت تاثیر قرار گرفته و در حال گشت در قفسه‌های سوپرمارکت‌ها و در راهروهای فروشگاه‌های بزرگ به دنبال غذاهای خوشمزه، راحت و البته ارزان است.
یک تولیدکننده مواد غذایی فرآوری شده ادعا کرده برای حمایت از مشتریان، مواد غذایی خود را در اندازه‌های کوچک و مقدارمناسب و کم برای یک نفر ارائه می‌کند. در همین حال این محصولات با شعار چگونگی لذت از مواد غذایی فرآوری شده برای حفظ تعادل در سبک زندگی ارائه می‌شوند. برخی شرکت‌های تولیدکننده پارا فراتر گذاشته و مدعی هستند 23% از نمک محصولات و 18% از شکر آنها را کاهش داده‌اند. اما مساله این است که این میزان کاهش فایده چندانی نخواهد داشت و در حقیقت چیزی به نام تنقلات یا فست فود سالم وجود ندارد.
ما باید به این مساله مهم آگاه باشیم که در گذشته شرکت‌های تنباکو به دنبال عادی کردن استفاده از تنباکوهایی با تار پایین بودند و امروزه شرکت‌های تولیدکننده غذای فرآوری شده نیز به دنبال آن هستند تا مصرف چنین محصولاتی را به عنوان محصول سالم معرفی کنند. باید مسئولان تبلیغات گسترده و وسوسه انگیز «غذاهای فوق فرآوری شده» را خصوصا برای سلامتی کودکان به حداقل برسد و بر روی این نوع محصولات هشدار امکان کشندگی محصولات را بنویسند.
پایان خبر/
آیا مصرف مواد غذایی فرآوری شده به اندازه مصرف سیگار مضر است؟