گروهی از متخصصان و پزشکان استرالیایی درباره توسعه سریع و دستاوردهای هوش مصنوعی در بخش بهداشت و درمان ابراز نگرانی کرده‌اند. به نوشته ماهنامه بین‌المللی اطلاعات پزشکی، در کنار وعده بهبود انجام وظایف کادر درمان با استفاده از هوش مصنوعی، برخی کارشناسان نگران افت مهارت کارکنان و دور شدن از هدف ارائه خدمات درمانی مناسب هستند.
استفاده از برنامه‌های هوش مصنوعی در حوزه سلامت به سرعت در حال افزایش است. هوش مصنوعی به فناوری‌هایی گفته می‌شود که می‌توانند وظایف انسانی را به صورت عادی انجام دهند. فناوری‌های هوش مصنوعی سلامت، قادر خواهند بود تشخیص و غربالگری تصاویر پزشکی را با دقت بالایی انجام دهند. هدف آن است که برنامه‌های هوش مصنوعی به کمک نیروهای انسانی آمده تا مهارت آنان را ارتقا بدهند، همچنین پیش بینی می‌شود استفاده از یادگیری ماشین در آینده این امکان را فراهم کند که معاینات بالینی نیز به صورت خودکار انجام بگیرند.
گروهی بر این باورند که هوش مصنوعی شیوه‌ای برای رهایی از وظایف تکراری و زمانبر است و به کادر درمان این امکان را می‌دهد تا زمان بیشتری را برای بیماران صرف کنند. تاکنون، دقت هوش مصنوعی در تشخیص بیماری‌هایی مانند سرطان سینه و بیماری‌های قلبی عروقی به ویژه در جایی که شامل تشخیص بصری ناهنجاری‌ها و تهیه گزارش‌های بالینی بوده، پیشرفت چشمگیری داشته است.
در بخش‌های دیگری همچون معاینات بالینی، تجویز دارو به بیماران، انجام وظایفی که الگوی تکراری دارند، یا در مورد مسئولیت‌هایی که نیازمند استدلال‌های پیچیده بالینی نیستند، انتظار داریم که هوش مصنوعی ورود کند. اما برخی متخصصان ضمن مخالفت با ورود هوش مصنوعی به عرصه‌های مختلف بهداشت و درمان استدلال می‌کنند که ماهیت وظایف پزشکی و درمانی امکان «خودکار شدن» ندارد. این کارشناسان می‌گویند مراقبت‌های درمانی یعنی مراقبت کردن از بیمار و اهمیت دادن به بیمار، یعنی تیمار کردن و پرستاری از بیمار، بنابراین تبدیل این وظایف به کار خودکار پسندیده نیست.
نقش هوش مصنوعی در حوزه سلامت برای ارتقا مهارت نیز مساله‌ای است که سوال برانگیز است. این نگرانی وجود دارد که هوش مصنوعی قابلیت مهارت‌زدایی در میان متخصصان سلامت و کادر درمان داشته باشد. مهارت‌زدایی یعنی کارکنان استقلال و اختیار کمتری داشته باشند و کیفیت تصمیم گیری و دانش آنان در زمینه شغلشان کاهش یابد. در حوزه سلامت، مهارت‌زدایی ممکن است به تخریب مهارت‌های بالینی بیانجامد و باعث اتخاذ تصمیمات غیرمصمم در مقاطع مختلف مدیریت بخش‌های درمانی شود که امنیت بیمار را به خطر می‌اندازد.
بحث‌های بسیاری درباره نقش و تاثیر انجام خودکار وظایف بر روی مهارت شاغلان در صنایعی غیر از حوزه سلامت وجود دارد. برای مثال در بخش تولید، وظایف خودکار شامل کارهایی می‌شود که قابل پیش بینی بوده و نیازمند فعالیت ثابت و تکراری است. به گفته کارشناسان، هوش مصنوعی امکان جایگزینی بسیاری از وظایف در حوزه‌های مختلف را ندارد. تاثیر احتمالی خودکار شدن برخی بخش‌ها در حال حاضر موضوع مباحث مختلف است و تحقیقات در این رابطه در حال انجام است. بنابراین مشاغلی که در عین تکراری بودن گاهی نیازمند تصمیم گیری، انعطاف و ابتکار هستند، بهتر است به شیوه کنونی و توسط انسان انجام بگیرند. زیرا خودکار شدن این مشاغل با خطر کاهش کیفیت کاری همراه خواهد بود و بر عملکرد و نتیجه تاثیر نامطلوبی خواهد گذاشت. این دغدغه و نگرانی در حوزه سلامت بیشتر قابل توجه است زیرا وظایف مراقبت و درمان به خلاقیت و تصمیم گیری نیاز دارد و همین قابلیت امکان انجام خودکار آن را زیر سوال می‌برد.
علاوه بر موارد فوق، این ترس وجود دارد که امکان انجام خودکار وظایف توسط هوش مصنوعی باعث جایگزینی نیروی انسانی شود. خطر این مساله از دو جنبه نگران کننده است، یکی بیکار شدن نیروهای درمانی و دوم حذف درک انسانی و مهارت‌های عاطفی در انجام وظایف درمانی است.
چنین دغدغه‌هایی ایده «آرمان‌شهر هوش مصنوعی سلامت» را به ویران‌شهر تغییر داده است. پیشرفت‌های سریع در حوزه هوش مصنوعی سلامت نیازمند بررسی دقیق و کارشناسی شده تاثیرات منفی و مثبت این فناوری در حوزه بسیار حساس بهداشت و درمان است. آنچه مسلم است، گذشت زمان و تجربه مراکز درمانی، کادر درمان و بیماران در آینده می‌تواند پاسخ بهتری برای دغدغه‌های کنونی متخصصان ارائه کند.
پایان خبر/
هوش مصنوعی در حوزه سلامت؛ آرمان‌شهر یا ویران‌شهر؟